Sözlük Yürütme Kurulu, 2004 yılı sonunda TüBA'nın amaçları doğrultusunda Sosyal Bilimler Terimleri Sözlüğü içinde yer alacak bilim alanlarını belirlemiş, ardından da bu alanlardaki uzmanlarla tek tek görüşerek ve çalıştaylar düzenleyerek alan uzmanlarını sözlük hazırlama sürecinin nasıl işleyeceği konusunda bilgilendirmiştir. Bu süreçte alan uzmanlarından aşağıdaki temel ilkelere uyulması konusunda duyarlı olmaları istenmiştir:
- Dizelgede yer alacak maddebaşları alanın temel terimi niteliği taşımalıdır.
- Maddebaşları olabildiğince Türkçe olmalıdır. Bir bilim alanında sık kullanılan yabancı terimin Türkçe karşılığı varsa ya da önerilmişse, yabancı terim madde başında verilerek "bkz." ile Türkçesine gönderme yapılmalı ve tanımlamalar Türkçe maddebaşı altında verilmelidir.
- Tanımlamalar kısa, öz ve yalın bir Türkçeyle yapılmalı; ansiklopedik nitelikte olmamalıdır.
- Yabancı bir terimin karşılığında henüz bilim dilinin kullanımına girmemiş olan Türkçe karşılık önerileri, tanımın sonunda eşanlam olarak verilmelidir.
Terim dizelgelerini hazırlayacak alan uzmanlarına temel oluşturmak üzere, o alana ilişkin yayımlanmış sözlükler ve terim hazırlama kılavuzları derlenerek alan uzmanlarının incelemesine sunulmuş, yapılan toplantılarda çalışmalar,alan uzmanlarıyla birlikte gözden geçirilmiştir.
Sosyal Bilimler'de belirlenen 26 alanın uzmanlarınca hazırlanan dizelgeler, "dil ve anlatım birliği" sağlamak üzere, önce dil uzmanları, sonra Yürütme Kurulu tarafından gözden geçirilerek eksiklikler, aksaklıklar giderilmeye çalışılmış. maddebaşı konumunda bulunan terimlerin yabancı dillerdeki karşılıkları belirlenmiştir. Bu çalışmaların ardından alan dizelgeleri harmanlanarak büyük dizelgeye dönüştürülmüştür.
Büyük dizelge, hem "dil ve anlatım birliği"ni, hem "maddebaşı-maddeiçiuyumu"nu sağlamak, hem de farklı alanlardan gelen benzer içerikli terimleri aynı maddebaşı altında toplamak üzere yeniden, önce dil uzmanları, sonra Yürütme Kurulu tarafından incelenmiş, dizelgelerin sözlüğe dönüşümü sağlanmıştır.
Ancak, bu süreçte aşağıda özetlenerek verilen ve dil uzmanlarıyla Yürütme Kurulunun ortak çabalarıyla giderilmeye çalışılan çok sayıda önemli sorunla karşılaşılmıştır:
- Dizelgelerde terim niteliği taşımayan maddebaşlarının var olması
- Tanımların içerik ve dilsel anlatım açısından uyumsuzluklar ve yetersizlikler içermesi,
- Aynı terimin farklı bilim alanlarında, farklı tanımlarının bulunması,
- Aynı terimin farklı bilim alanlarında, farklı sözcüklerlekarşılanıyor olması,
- Kimi bilim alanlarında farklı dil anlayışlarının olması nedeniyle terimin hangi dildeki karşılığının maddebaşı olarakkorunacağı konusunda uzlaşma güçlükleri,
- Başka dillerden alınan terimlerin farklı yazılış ve söyleyiş biçimlerinin olması.
Bu sorunların giderilmesi, karmaşık nitelikleri nedeniyle beklenildiğinden çok daha fazla emek gerektirdiğinden sözlüğün tamamlanması da umulandan uzun bir sürede gerçekleşmiştir.
Mart 2011 tarihinde "www.tubaterim.gov.tr" adresinde kullanıcıların kullanımına açılmış olan Sosyal Bilimler Terimleri Sözlüğü, basım aşamasına, bu süre içinde gelen yorum, eleştiri ve öneriler ışığında gerekli düzenlemeleri tamamlayarak ulaşmıştır. Bundan sonra da bu sözlüğün geliştirilmesi ve güncellenmesi için bütün eleştiri ve önerilerden yararlanılacaktır. TüBA'nın sözlük çalışmalarını sürdürecek bilim insanlarının, Türkçenin bilim dili olarak gelişmesine katkıda bulunmalarını umut ediyoruz.
